Australopithecus Garhi
Nieuwe menselijke voorouder gevonden.


Oudste bewijs voor gebruik van werktuigen bij het eten van vlees.
 
april 1999 Washington, DC—De twee en een half miljoen jaar oude overblijfselen van delen van een schedel en tanden die in Ethiopië gevonden zijn, behoren tot een tot nu onbekende hominide die wellicht een directe voorouder was van de mens. Een team van Ethiopische, Amerikaanse en Japanse wetenschappers heeft dat bekend gemaakt. De leden van dit team beschrijven ook andere fossielen uit dezelfde geologische laag -niet noodzakelijkerwijs behorende tot de nieuwe soort- die aantonen dat zij voeten hadden met zeer menselijk proporties en dat zij werktuigen gebruikten om vlees te schrapen of merg te halen van de botten van antilopen en paarden. Dit is het vroegste bewijs van het gebruik van werktuigen bij het eten van vlees. Twee verslagen in de Science van 23 april 1999 beschrijven deze vondst.
 
Onderzoekers vonden fossielen net buiten het gehucht Bouri, twee dagen rijden van de hoofdstad Addis Abeba. De locatie ligt in een ruig woestijngebied in Ethiopië genaamd de Middle Awash, een gebied dat nu al bekend is door onder andere de vondst van de oudste hominide ooit gevonden ook door de leden van ditzelfde team. De nieuwe hominide -genaamd Australopithecus Garhi naar een woord uit de lokale taal dat verrassing betekent- heeft een aantal kenmerken die het midden in een verhit debat in de paleoantropologie plaatsen: uit welke evolutionaire tak zijn wij mensen ontstaan?
 
“Niemand heeft een vondst als Garhi ooit voorspeld,” aldus bioloog aan de universiteit van Californië, Berkeley Tim White, die samen met Berhane Asfaw van het Ethiopische Rift-vallei onderzoekscentrum het team leidde. In plaats daarvan hebben wetenschappers in Oost Afrika gezocht naar Australopithecus Africanus, een klein rechtop lopende hominide waarvan bekend is dat hij twee tot drie miljoen jaar geleden in Zuid Afrika rondliep en die getipt wordt als de beste kandidaat om de directe voorouder van de mens te zijn. In hun artikel presenteert het team anatomische analyses en metingen van de Australopithecus Garhi fossielen die duidelijk laten zien dat zij anders zijn dan Australopithecus Africanus en ook afwijken van andere soorten hominiden uit die zelfde periode waaronder ook twee hele robuuste soorten die later zijn uitgestorven. Als ze al ergens op lijken, zegt White dan lijken de grote tanden en het vooruitstekende gezicht het meest op Australopithecus Afarensis, die we allemaal kennen van zijn bekendste vertegenwoordiger Lucy.
 
Naast de schedel en tand overblijfselen zijn er in dezelfde geologische laag ook arm en beenbotten gevonden van verschillende hominiden. Zonder de bijbehorende tanden is het moeilijk deze aan een bepaalde soort toe te wijzen. Toch is ook deze vondst intrigerend om dat zij precies in het midden zitten tussen mens en aap. Terwijl Lucy (3,2 miljoen jaar oud) in verhouding tot haar benen lange armen had (aapachtig) en Homo Erectus (1,7 miljoen jaar oud) relatief gezien langere benen had (mensachtig), zitten de ongeďdentificeerde Bouri fossielen er precies tussenin. Dit betekent dat onze benen langer werden 1 miljoen jaar voordat onze armen korter werden. Wat dit ons zegt over de manier waarop onze voorouders zich voortbewogen en andere gedragspatronen en wat voor invloed dit heeft gehad op de richting waarin de mens geëvolueerd is, is nog niet te zeggen.
 
Terwijl zij op mensachtige benen rondliepen, maakten de ongeďdentificeerde Bouri hominiden waarschijnlijk ook gebruik van stenen werktuigen om vlees te fileren en merg uit de botten te halen van grote dieren die op de open grasvlakten leefden nabij een groot meer. De onderzoekers vonden een van de fossiele benen naast de fossielen van een meerval en van een antilope, waarvan de laatste duidelijke snijsporen van stenen werktuigen had. In diezelfde geologische laag vond het team verspreid over het gebied de botten van antilopen en paarden met diezelfde onmiskenbare tekenen van een slachtpartij, bijvoorbeeld een onderkaak waar waarschijnlijk de tong uitgesneden was en een been dat aan beide kanten opzettelijk gebroken was, wat doet vermoeden dat men het merg eruit heeft gehaald. De werktuigen gaven de mens een unieke en nieuwe manier om aan vetrijk vlees en merg te komen wat in die tijd zal hebben gezorgd voor een “diëtaire revolutie”, aldus White, een revolutie die “een hele nieuwe voedingswereld heeft geopend” en wellicht de brandstof was voor onze uittocht uit Afrika.
 
De werktuigen zelf blijven, frustrerend genoeg, moeilijk vindbaar. De onderzoekers vonden slecht een aantal geďsoleerde werktuigen over de locatie verspreid, terwijl er bij de afgraving helemaal niets werd gevonden. Dit zorgt ervoor dat de werktuigen niet te dateren zijn en het onmogelijk is vast te stellen of dit de werktuigen zijn die zijn gebruikt in de slachtpartij. In hun verslag wijzen de teamleden erop dat het terrein rond Bouri zo’n 2,5 miljoen jaar geleden heel erg vlak was, (geen beekjes vol stenen of rotsformaties) er was dus geen materiaal voor het maken van werktuigen.
 
Dit betekent dat de Bouri hominiden alle werktuigen die zij nodig hadden om de fauna rond de oevers van het meer te exploiteren, van grote afstand moesten dragen. De verleiding is groot om deze vondst te vergelijken met een andere 2,5 miljoen jaar oude locatie in het nabijgelegen Gona (Ethiopië) waar, in 1997, zo’n 3.000 stenen werktuigen werden gevonden, de oudste werktuigen die tot nu toe zijn gevonden. In tegenstelling tot Bouri ontbreekt hier bewijs waarvoor de werktuigen werden gemaakt, of wie de makers waren. De onderzoekers stellen dat de Bouri hominiden, waaronder dus ook Australopithecus Garhi, sterk in aanmerking komen voor de titel werktuigbouwers van Gona.
 
Deze nieuwe hominide fossielen zullen ons veel informatie verschaffen over wat er zo’n 2 ŕ 3 miljoen jaar geleden in Afrika gebeurde, een cruciaal punt in onze evolutionaire geschiedenis. “Je begint deze periode met, in grote lijnen, een tweebenige chimpansee met grote tanden en je komt eruit met een vleesetende hominide met grote hersenen,” zegt White. “Dat is een enorme verandering in een relatief korte periode. Wij zouden heel graag meer willen weten over wat daar gebeurd is.